In deze video leg ik stap voor stap uit hoe je kunt fotograferen met een analoge en mechanische 35mm film camera zoals de Minolta X500 en Minolta X700. Ik toon alles bewust met een Minolta omdat je deze voor 100 tot 150 EUR tweedehands kunt vinden en de meeste lenzen koop je er voor 50 EUR bij. Dan heb ik het over lichtsterke prime lenzen zoals de Minolta Rokkor 50mm f1.7 maar als je goed rond kijkt ook grotere hoeken zoals de 20 en 28mm f2.8 of tele lenzen zoals de 85mm of 135mm.

De bediening van de meeste analoge film camera’s is vergelijkbaar. Dus met deze info kun je waarschijnlijk ook aan de slag met je oude mechanische Canon of Nikon camera. Deze populaire merken zijn echter al veel duurder op de tweedehands markt. Vandaar dat ik het liever bij Minolta hou. En als je ook al een digitale camera hebt, een spiegelloze variant, dan kun je vaak met goedkope adapters die lenzen ook manueel daarop gebruiken.

Ik begin bij het begin, hoe je de camera open kunt maken om je film te laden en hoe de camera terug dicht te maken en naar het eerste frame (of foto) te gaan. Vergeet daarbij niet ergens op je camera aan te duiden dat er nu een film geladen is zodat je deze niet per ongeluk open maakt en daarbij je foto’s verliest.

Een goede manier om dat te doen is het lipje van het film doosje afknippen en dat op de rug in het venster plaatsen of er op kleven. Sommige camera’s hebben achteraan een venstertje waardoor je het rolletje kunt zien zitten. Deze Minolta camera’s hebben dat niet. Die ISO of ASA waarde moet je overigens sowieso eerst overzetten op de camera. Dat is de volgende instelling.

Op deze minolta X700 die ik in de video laat zien heb je op het wieltje om de rug open te maken en om de film terug te spoelen ook een wiel waarmee je de ISO waarde kunt instellen. Doe dat meteen nadat je de film geplaatst hebt zodat je zeker de juiste instelling hebt staan en verzet dit niet zolang je die film gebruikt.

Weetje: Je hoeft niet persé de ISO waarde van op de film te gebruiken, je kan een film ook in zijn geheel over of onder belichten maar vergeet dat dan niet wanneer je deze gaat ontwikkelen. Of als je de film laat ontwikkelen vul je dat dan correct in op de enveloppe. Anders komen vervolgens al je negatieven te donker of te licht terug.

Eens die ISO waarde ingesteld is zal je ingebouwde lichtmeter daar rekening mee houden. Daarom is dit zo belangrijk om goed te hebben. Zoniet zal je lichtmeter je eigenlijk bij elke foto verkeerde waarden geven en krijg je ook een volledig verkeerd belicht filmpje als resultaat.

De volgende stappen zijn er eigenlijk die je bij ‘t maken van elke foto moet nemen. Ik toon eerst nog hoe je deze camera inschakelt en hoe je kunt zien of de lichtmeter ook echt werkt. Werkt deze niet en staat de camera toch op ON dan zijn waarschijnlijk de batterijtjes leeg. Deze kun je gemakkelijk zelf vervangen.

Weetje: Deze batterijen zijn trouwens alleen nodig voor de lichtmeter. Laat je deze leeg dan kun je alsnog gewoon fotograferen maar moet je wel zelf kijken wat de juiste belichting is. Dat kun je doen met een afzonderlijke lichtmeter of met een app als lichtmeter op je telefoon of met de regel van 16. Die laat ik ook op ‘t einde van de video zien.

Voor je een foto neemt verzet je eerst de hendel aan de sluiter met je duim helemaal opzij en dan gedeeltelijk terug. Dan is de film exact 1 foto vooruit gezet en klaar voor de te nemen foto. Doe je dat niet tussen elke foto dan neem je de foto’s boven elkaar.

Weetje: Je kan bewust foto’s boven elkaar maken om dromerig en surrealistische effecten te bekomen maar dan moet je elke belichting daar ook wel op afstemmen.

Dan ben je klaar om de foto te maken. Logischerwijs ga je eerst door de zoeker kijken naar het beeld wat je wilt maken. Als je een prime lens hebt kun je je voeten gebruiken om in en uit te zoomen. Als je links of rechts van je een foto wil maken is de belichting vaak volledig anders. Die gaan we dus pas straks instellen.

Eerst gaan we de compositie bepalen en terwijl we dat doen stellen we ook continu opnieuw en opnieuw scherp op het eigenlijke onderwerp. Op het matglas heb je in het midden vaak lijntjes die je recht op elkaar moet plaatsen om correct scherp te stellen. Dat kan je als hulpmiddel gebruiken. Als je een lichtsterke lens hebt en er is veel licht kun je vaak zo in de zoeker al zien of iets scherp is of niet. Begin op plaatsen met veel licht te oefenen daar zie je dat gemakkelijker. Buiten en overdag dus.

Als je dan een compositie en scherpstelling hebt kun je kijken naar je instellingen om de foto goed te belichten. Bij een manuele camera of de M stand op elke andere camera kies je zelf een lensopening of diafragma en een sluitertijd die daarbij past. De lichtmeter zal je daarbij helpen door een suggestie te doen.

Het effect van de diafragma ring op de lens te verplaatsen is dat de opening van de lens open of dicht gaat (op ‘t moment van de opname althans) waardoor je meer of minder licht krijgt maar ook meer of minder scherptediepte. Een kleiner getal is een grotere opening en meer licht en minder scherptediepte. Een groter getal is dan weer een kleinere opening dus minder licht maar wel meer scherptediepte. Je kiest een groot of klein getal naargelang hoeveel licht er is en hoeveel scherptediepte je nodig hebt voor je onderwerp. Voorbeelden van getallen zijn

1 – 1.4 – 2 – 2.8 – 4 – 5.6 – 8 – 11 – 16 – 22

Eens dat gekozen is kun je dat bij de X700 ook zien doorheen de zoeker via een slim geplaatst venstertje. Je hoeft hiervoor dus niet telkens je oog van de zoeker te nemen. Nu kijk je in de zoeker welke tijd de lichtmeter aangeeft. Rechts in beeld staat een verticale lijst van getallen in de zin van

1 – 2 – 4 – 8 – 15 – 30 – 60 – 125 – 250 – 500 – 1000

Dat zijn telkens honderdsten van seconden, dus hoe hoger het getal hoe sneller de sluiter open en dicht gaat dus hoe korter de belichting dus hoe minder licht er op valt. Kies als je uit de hand een foto neemt geen getal kleiner dan die 60. Je kan een aanduiding op een hoger getal bekomen door een kleiner diafragma getal te kiezen want dat geeft een grotere opening en dus meer licht eens die sluiter open gaat. Door het diafragma dicht te zetten of dus grotere getallen te kiezen op die ring gaat dit sluiter getal naar beneden ter compensatie voor meer licht.

Het getal waar het rode lampje bij gaat branden is het getal wat je zelf moet instellen op het wieltje aan de ontspanner. Daar komen diezelfde getallen op terug. Op diezelfde ring staan ook opties zoals de A waarbij de camera zelf een sluitertijd kiest op basis van het diafragma dat je instelde. En de P stand waarmee de camera alles zelf gaat bepalen van belichting. Voor deze Minolta gaat het wieltje zichzelf vastzetten in die 2 standen dus dan moet je tegelijk een knop indrukken om uit die modus te gaan.

Een tragere of snellere sluitertijd heeft invloed op de beweging in je foto. Hoe sneller hoe meer je beweging van je onderwerp bevriest. Je kan dus ook in functie van een onderwerp een bepaalde sluitertijd willen. In dat geval moet je die eerst instellen en dan kijken in de zoeker en vervolgens de diafragmaring verplaatsen tot je op die gekozen sluitertijd terecht komt met de lichtmeter.

Als je dan klaar bent voor je foto druk je af en is deze gemaakt. Gebruik dan het hendeltje om naar de volgende foto te gaan en begin terug te kijken in de zoeker naar een leuk onderwerp en goede compositie waarbij je de scherpstelling telkens wijzigt om duidelijk door de zoeker te kunnen kijken. Heb je iets gevonden dan kun je weer aan de belichting denken en de lichtmeter volgen. En als ook dat weer lukt ben je klaar voor een volgende foto.

Op het einde van je rolletje is het belangrijk dat je de camera dicht laat tot je de film helemaal terug in het metalen omhulsel hebt zitten. Je kan aan het hendeltje aan de ISO instelling draaien om de film manueel terug te spoelen. Op deze camera’s is dat de enige optie, sommige modellen kunnen dit ook elektrisch. Bij deze zal je weerstand voelen zolang er een film aan het terugspoelen is. Op het einde zal je plots merken dat die weerstand weg is. Dat is het moment waarop het rolletje terug opgerold is en je de rug van de camera open kunt maken om het er uit te nemen.

Dit is dan klaar om te ontwikkelen of te laten ontwikkelen. Als je dit laat doen goed nakijken wat de ingestelde ISO waarde is die je gevolgd hebt. Was je verkeerd voor de volledige filmrol dan kun je dat nu vaak nog redden door die verkeerde waarde door te geven aan de fotograaf die gaat ontwikkelen. Of door het zo op de enveloppe aan te geven. Om helemaal zeker te zijn kun je in dat geval ook proberen de DX code op het rolletje onbruikbaar te maken. Dat is het vlak met zwarte en zilveren vakken op de zijkant van het rolletje. Dit zal een ontwikkellab uitlezen om de ISO waarde vast te stellen. Maar als jij iets anders koos is dat dan dus de verkeerde waarde.

Veel plezier en laat zeker weten wat het resultaat was. Je kan foto’s gemakkelijk scannen met een flatbed scanner als je deze online wil laten zien. Heb je alleen negatieven dan is het iets moeilijker en heb je een scanner nodig met een negatief houder en achtergrond licht. Maar het kan ook.